در نشست تخصصی مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیرازمطرح شد
بررسی پارادایم های حکمت اسلامی در شهرسازی
نشست تخصصی مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز با موضوع "پارادایم های حکمت اسلامی در شهرسازی "روز چهارشنبه، مورخ ۲۵ بهمن ماه در سالن کمیسیونهای شورای اسلامی شهر شیرازبا حضور نماینده ولایت فقیه در استان فارس، رییس و برخی اعضای شورا، اعضای نظام مهندسی و معاونین شهرداری برگزار شد.
مبانی و پارادایم های حاکم بر معماری و شهرسازی اسلامی، برگرفته از آیات و روایات و تلفیق آن با تجربیات و تکنولوژی روز در حوزه های مختلف فنی است
رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز در ابتدا ضمن تبریک اعیاد مبارک ماه شعبان و تقدیر و تشکر از حضور نماینده ولی فقیه در استان فارس، رییس و اعضای محترم شورا، اعضای نظام مهندسی و معاونین شهرداری به تبیین اهداف این نشست پرداخت.
امیر سجاد عابدی مهم ترین اهداف این نشست را ارائه و تبیین مبانی و پارادایم های حاکم بر معماری و شهرسازی اسلامی، برگرفته از آیات و روایات و تلفیق آن با تجربیات و تکنولوژی روز در حوزه های مختلف فنی دانست.
وی عنوان کرد: در همین راستا سلسله نشست هایی با حضور اساتید دانشگاهی، جامعه مهندسین و مدیران شهرداری در دانشگاه، مرکز پژوهش ها و شهرداری متعاقبا برگزار خواهد شد.
رشد و تحول فکری و معنوی را باید در نیروی انسانی پای کار ایجاد کرد
آیت الله دژکام نیز در این نشست تخصصی گفت: این نوع کارها به گونه ای نیست که امروز اقدام کنیم و نتیجه آن را فردا مشاهده کنیم، این کار زمان بر است و اگر امروز به فکر گفت و گوهای دقیق عالمانه پیرامون موضوعاتش نباشیم سال های بعد هم به نتیجه نمی رسیم .
وی افزود: از این نوع تصور که متاسفانه گاهی وجود دارد رنج می بریم به خاطر اینکه افراد را نا امید می کند یعنی در یک دوره زمانی معقولی به دنبال نتیجه نیست و یک شبه می خواهد به نتیجه برسد.
آیت الله دژکام بیان کرد: رشد و تحول فکری و معنوی و درونی را باید در نیروی انسانی پای کار در حوزه شهرسازی، معماری، مهندسی و عمران ایجاد کنیم تا به مرور در طول زمان در کار و اقدامی که انجام می دهد خودش را نشان دهد، این نکته را خدمت شما یادآوری کردم برای اینکه در اصل قضیه عجله نداشته باشیم.
وی ادامه داد: این کار یک کلان پروژه است که هزینه چندانی نمی برد و از طرفی نگاه هر فردی که به شیراز می آید را می نوازد و می تواند الگویی برای دیگر نقاط باشد و ویژگی این شهر است.
امام جمعه شیراز با اشاره به اینکه در این دوره جدید هر چه ایرانی ها میدان داری می کنند باید آنچه درون ما هست را نشان دهیم و در تاریخ بماند که این برهه مربوط به مسلمانان ایرانی بوده است، عنوان کرد: هر طور می اندیشیم همان طور خواهیم ساخت و خواهیم پرداخت و دیگران از آن بهره خواهند برد.
وی با اشاره به اینکه در این زمینه متاسفانه آنچه که ما کار کردیم به اندازه چیزی که می خواستیم نیست، گفت: بنده برخی از طرح هایی که ساخته شده را بررسی کرده ام که طراح می گوید طراحی اسلامی است و توضیح می دهد اما توضیح او با نوع نگاه ملاصدرا فاصله زیادی دارد، گرچه دلش می خواهد کاری کند اما فاصله دارد چون خود او نمی داند ملاصدرا چه گفته است.
به گفته دژکام، متاسفانه برای توضیح دادن این مسائل فضای مناسبی ایجاد نکرده ایم، یک گوشه هایی کارهایی انجام می شود اما از نقطه مطلوب و مورد نظر خود بسیار فاصله داریم و علتش این است که ما فضای همکاری با سایر گروه های علمی را ایجاد نکرده ایم.
وی با اشاره به اینکه هر چه فیلسوف کاربرد فلسفه را در حیطه معماری و مهندسی نشان دهد این کاربرد بدون اینکه خود مهندس فلسفه را درک کند غیر ممکن است، گفت: گرچه جوان عزیز مهندس و طراح ما کار می کند و قلباً علاقه مند به ارزش هایی است که می گوییم ولی عمقاً این را شناسایی نکرده است و باید این موضوع به نحوی حل شود و در این راستا مهم است که دانشگاه در این فضا درگیر شود.
به گفته دژکام، بنده با مطالعه می گویم که مسلما ما سه موضوع را به عنوان پارادایم در اصطلاح تمدن غربی و در اصطلاح فلسفه خودمان مبانی داریم که اگر این سه را در مبانی تغییر دهید حتما در نتیجه پژوهش تغییر ایجاد می شود و رقبای ما در تمدن اروپایی اصرار دارند مبانی خودشان دست نخورد.
به اذعان وی، بنده جلسه ای با هیئت بورد پرستاری کشور داشتم و به آنها عرض کردم شما کتاب آموزش پرستاری را ترجمه می کنید اما ۶ فصل اول کتاب مرجع تدریس رشته پرستاری را ترجمه نمی کنید و مسئله این است که ۶ فصل اول پارادایم ها و مبانی است و نظیر همین را اگر در متون کتاب های مهندسی نگاه کنیم یا ترجمه نمی شود یا تدریس نمی شود و طبق باورهای تمدن رقیب کار می کنیم یعنی قسمت مبانی آنها را حفظ می کنیم و قسمت کار عملی را تدریس می کنیم.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: ما باید در مبانی بحث کنیم نه اینکه بدون بحث مبانی آنها را قبول کنیم و رد شویم، اینگونه هیچ کدام از مهندسین ما در آخر با مبانی ما مجتهد نمی شود چون در مهندسی اجتهاد داریم و نوآوری نتیجه اجتهاد است ولی مهندسان آنها مجتهد می شوند یا وقتی در شریف نیرو تربیت می کنیم برای آنها مجتهد تربیت می کنیم چون دقیقا مبانی آنها را مراعات می کنند اما برای خودمان مجتهد تربیت نمی کنیم.
وی گفت: ما نمی گوییم کار مهندسی نکند بلکه باید اجتهاداتش متناسب با تفکر و مبانی خودمان باشد و این مشکل در آموزش ما است، حال قبل از اینکه به اصلاح آموزش برسیم این حلقه را تشکیل داده ایم تا قضیه را ملموس تر کنیم.
امام جمعه شیراز اظهار کرد: این مبانی خشت اول است و "گر نهد استاد کج تا ثریا می رود دیوار کج"، آنچه که مهندس ما می سازد نماد تمدنی است ولی اگر براساس مبانی آنها باشد این نماد کج خواهد بود و باید کار دیگری کنیم.
وی ادامه داد: این نکته در جهان شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی است و باید این سه مورد مبانی و نحوه اندیشیدن در مورد جهان، در مورد انسان و در مورد دستگاه معرفتی انسان مورد بازنگری ما قرار گیرد که اگر این کار را نکنیم نهایتا هر اقدام و عملی که انجام می دهیم متناسب با نوع نگرش آنها خواهد بود و این در جامعه ملموس است.
دژکام گفت: امروز نیروی انسانی عزیزی که پرورش داده ایم و استعداد درخشان است به تمدن رقیب رفته و متناسب با آنجا کار می کند پس باید شروع به کار کنیم و به مرور تغییر کند و زمان می برد.
برای تمدن سازی نیاز به جا به جایی پارادایم هایی است که از حکمت اسلامی که یک حکمت غنی است باید استخراج شود
حجت الاسلام نیری نیز در این جلسه، ضمن تبریک اعیاد پر خیر و برکت شعبانیه گفت: برای تمدن سازی نیاز به شیفت پارادایم هایی است که از حکمت اسلامی که یک حکمت غنی است باید استخراج شود و این مطلب بر اساس طرح آیت الله دژکام در این زمینه است.
وی افزود: غرب، خاستگاه تفکر سکولاریسم است که در دوره رنسانس در غرب به وجود آمد و این واژه یک واژه یونانی به معنی غیرمعنوی، این جهانی، دنیایی و ترجیح دادن دنیا بر آخرت است که ابتدا در جلوه های هنری نمود پیدا کرد و سپس تمام شئون انسانی را در برگرفت.
حجت الاسلام نیری عنوان کرد:یکی از بنیان هایی که نظام سکولار مبتنی بر آنست اومانیسم یا انسان خدایی است که در برابر تفکر دینی خلیفه اللهی ما قرار دارد.
رئیس کارگروه تخصصی انقلاب اسلامی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و گردشگری مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز اظهار کرد: اگر بخواهیم تمدن نوین اسلامی ایجاد کنیم باید در بحث تئوریک، نظریه ها و اندیشه هایی داشته باشیم و در بحث عملی هم بتوانیم کاربردسازی کنیم مثلا برای واژه خلیفه الله چگونه جایگزین اومانیسم یا انسان خدایی گردد که جلوه و نماد بیرونی پیدا کند.
وی در پایان خظاب به مهندسان یادآور شد: مهندسان باید پارادایم های مبتنی بر فلسفه و حکمت اسلامی را استخراج کرده و از فقر تئوریکی که وجود دارد نجات پیدا کنیم و به سمت نمود و حضور خارجی برسانیم.
اهمیت پارادایم های حکمت اسلامی برای همه ما مسلمانان که شیعه دوازده امامی هستیم در شکل زندگی و کارمان مشخص است
سرپرست معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شیراز نیز در این جلسه عنوان کرد: در بحث شهرسازی مسائل و سوالات فراوان است و علاوه بر نداشتن پارادایم، دچار پارادوکس نیز هستیم.
مهدی قلندری افزود: در حوزه کاری و حوزه علمی، همه نقش صورت موضوع است و به مبانی نظری اهمیتی داده نمی شود و سیرت به نوعی از صورتی که شکل می گیرد به دست می آید و سیر حرکت از سیرت به صورت یعنی از مبانی نظری به کالبد نه در معماری یک فرآیندی را در حوزه آکادمیک ، نه در حوزه کار و نه در مباحث شهری شکلی داشته است.
وی اضافه کرد : شاید یک موضوع که مبانی نظری، مباحث تاریخی، فلسفی یا حکمت داشته باشد برای کسانی که با آن درگیر بود ه اند اهمیتی نداشته است و عاقبت استفاده از کالبد، کارهای سطحی ضعیف با نماسازی ضعیف بوده که سعی شده است نشان داده شود که در این جا ازمبانی نظری تبعیت می کند ولی واقعیت این نبوده است.
مهدی قلندری خاطر نشان کرد: اهمیت پارادایم های حکمت اسلامی برای همه ما مسلمانان که شیعه دوازده امامی هستیم در شکل زندگی و کارمان مشخص است شاید الان دچار فراموشی شده ایم که خیلی از این موضوع ها در مسیر کارمان می تواند به ما کمک کند و ما استفاده نمی کنیم.
مهدی قلندری اظهار کرد: دومین مبحث، بحث کیفیتی است که ازاین موضوع خارج می شود و آن کیفیت چه کد و نشانه ای را ایجاد می کند که ما بتوانیم بیان کنیم.
وی افزود: ما با واژه های مختلفی همچون شهر اسلامی، شهر مسلمان و شهر مذهبی روبه رو هستیم که برای هر کدام مدل طراحی شهری که کالبد شهر را تغییر می دهد، متفاوت است.
وی در پایان عنوان کرد : در مقیاس کلان شهرسازی، باید حداقل یک قرن بگذرد تا شکلی ازآن ذهنیتی که الان وجود دارد ایجاد شود یعنی در شهر حداقل یک قرن نیاز است تا آن ذهنیت به وجود بیاید اما در مقیاس معماری خیلی سریع تر به وجود می آید شاید با نیم دهه یک شکل از یک موضوع فکری ساخته شود و خیلی سریع تر هم ایجاد می شود و همین مقیاس هم باعث می شود دست ما در برخی کارها بسته بماند
