در اولین نشست از سلسله نشست‌های بافت تاریخی شهر شیراز که در تالار کیمیا دانشکده هنر و معماری با حضور جمعی از اساتید و صاحب نظران حوزه بافت تاریخی، مسئولین مدیریت شهری و دانشجویان برگزار شد، بر چالش ها و فرصت‌های توسعه پیرامون مکان های مذهبی در بافت تاریخی تأکید شد.

در ابتدای نشست دکتر مهدی نصیری رییس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز با بیان هدف اصلی مرکز پژوهش ها در زمینه کمک به شورای شهر به جهت تصمیم گیری و به شهرداری و دستگاه های اجرایی به جهت اجرا، بر اهمیت برگزاری سلسله نشست های تخصصی بافت تاریخی و فرهنگی شهر شیراز تأکید کرد.

ناظر شورا در منطقه بافت تاریخی، فرهنگی در ادامه با اشاره به اهمیت منطقه بافت تاریخی شیراز  از اختصاص بیشترین بودجه عمرانی در بین مناطق شهرداری شیراز در سال آینده به شهرداری منطقه 8 خبر داد.

ایشان ادامه داد: دوست داریم با کمک نشست ها و مطالعات تخصصی که صورت می‌گیرد، بافت تاریخی را احیا و از تصمیم های سلیقه ای و تخریب آن جلوگیری کنیم.

دکتر محمد سعید ایزدی معاون اسبق وزارت راه و شهرسازی و عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان در ابتدای صحبت های خود گفت: هر گفت و گویی زمینه مناسبی را برای اطلاع رسانی و هم اندیشی فراهم می کند و به جد معتقدم که این کار موثر و کارآمد است.

وی افزود: یکی از مشکلات کشور ما تکرار اشتباهات زیاد است یعنی در طول دهه های مختلف ما تجربه هایی داشتیم که از آن درس نگرفتیم. شاید این گفت و گو ها زمینه را برای درس آموزی از تجربیات گذشته فراهم کند.

ایشان ضمن اشاره به همپیوندی کالبدی و کارکردی میان اجزا و عناصر بافت های تاریخی در شهرهای ایران بر ضرورت استفاده از تجربیات گذشته به منظور برنامه ریزی های آینده در بافت های تاریخی تأکید کرد.

دکتر ایزدی با اعتقاد به اینکه محیط تاریخی (محدوده های تاریخی-فرهنگی شهرها) به عنوان میراث فرهنگی یک ملت، سازنده اصلی منظر تاریخی شهری و بیانگر ارزش های اجتماعی، اقتصادی و محیطی اند بر لزوم توجه توامان به حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس  و میراث فرهنگی ملموس و میراث تاریخی-طبیعی اشاره کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان ادامه داد: محدوده های تاریخی-فرهنگی، به منزله بخشی جدایی ناپذیر از پیکره و استخوان بندی شهر امروزند؛ لذا پرداختن به موضوع حفاظت و احیای این پهنه های ارزشمند، باید با رویکردی جامع نگر در مقیاس شهر و سرزمین پیرامونی مورد توجه قرار گیرد. این رویکرد بایستی متضمن تقویت و استمرار رابطه همه جانبه محدوده ها با کل شهر باشد.

دکتر علی کریم‌زاده رییس کارگروه شهرسازی و معماری مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز با بیان اینکه بحث مداخلات در بافت صرفاً دغدغه کشور ما نیست و در شهر های مذهبی مانند مکه، مدینه و کاظمین این بحث وجود دارد گفت: بنده معتقدم افرادی که دغدغه مباحث مذهبی دارند باید همپیوندی و منظر تاریخی را در اولویت قرار بدهند.

وی با اشاره به ظرفیت های ویژه شهر شیراز و مزین بودن این شهر به سومین حرم اهل بیت (ع) بیان کرد: شهر شیراز محل دفن امام زادگان و بزرگوارانی است  که سرآمدشان حضرت احمد ابن موسی (ع)، حضرت سید علاالدین حسین (ع) و حضرت علی ابن حمزه (ع) است که به عنوان مفاخر و وزنه های مذهبی این شهر هستند.

ایشان در ادامه به اهمیت نقش فرهنگی و تاریخی این شهر اشاره کرد و گفت: این شهر در دو دوره تاریخی بعد از اسلام یعنی آل بویه و زندیه پایتخت بوده و توانسته طی یک تاریخ 2000 ساله، تمام عناصر کالبدی، معنوی، فرهنگی و تاریخی را کنار خود جمع کند. این یک فرصت استثنایی برای ما است که باید توجه داشته باشیم پدران ما چه میراثی برجای گذاشته و ما چه میراثی برای آیندگان باقی خواهیم گذاشت.

دکتر کریم‌زاده افزود: ما در مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز به جد مباحث مداخله در بافت چه بافت تاریخی و چه بافت فرسوده را پیگیری می کنیم و این مسئله را جزو اولویت های کاری خود در مرکز پژوهش ها قرار داده ایم و به دنبال روشنگری هستیم که اگر قرار است مداخله ای اتفاق بیوفتد، مداخله با بهترین شیوه و بهترین سبک اتفاق بیوفتد.

دکتر سهند لطفی، عضو هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز به عنوان دومین سخنران نشست بافت تاریخی شهر شیراز، در مقدمه سخنان خود گفت:ما هروقت بخواهیم راجع به شرایط شهرها و بافت های خودمان مطلبی را بگوییم، با واژه "امروزه" آغاز می کنیم. ما به دلیل محدود بودن در شرایط زمانی و مکانی بر روی شرایط حال ناپایدار تأکید می کنیم که این یکی از مهم ترین آسیب هایی مواجهه با بافت ها است و این نوع بیان ما را دچار تکرار تجربیات نا موفق می کند.

وی ادامه داد:  هنگامی که سیر تاریخی و دگردیسی بافت تاریخی شهر شیراز را طی دهه های گذشته بررسی می کنیم، مسلماً ساده ترین نتیجه این است که هرچه به دوره خودمان نزدیک می شویم، میزان خرابی ها و از دست رفتن آن چیزی که به عنوان میراث تاریخی، کالبدی و منظر شهری بوده، بیشتر و بیشتر می شود. سیر تاریخی به ما نشان می دهد که در دهه هایی که تغییر داشته ایم، این تغییرات در یک دوره هایی به شدت شدید، بر اساس شتابزدگی و فقدان اندیشه جامعی نسبت به شرایط بوده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز افزود: ما الان عملاً چیزی تحت عنوان یک بافت شهری در پیرامون حرمین نداریم. ما عناصر درشت دانه ای داریم که یا جدیدا یا بر اثر محاصره شدن عناصر ارزشمند تاریخی ساخته شده اند.

لازم به ذکر است که دومین نشست بافت تاریخی شهر شیراز در اوایل اردیبهشت­ماه سال 1402 برگزار خواهد گردید.