نطق پیش از دستور غلامحسن اسکندری در جلسه 126 (1402/05/29)
بسم الله الرحمن الرحيم بدون شک نميتوان همه مسائل نظام حکمرانی را با يک نطق يا در يک مدت کوتاه خدمت حل نمود. به علت وسعت و پيچيدگي کار و هم چنين مغفولات فراواني که بر دوش حکمرانی فعلی تل انبار شده است، لاجرم محکوم به اولويت گذاري در وقت و هزينه، و بهينه سازی به کاربری امکانات هستيم. از همين منظر، به بيان يکي از مهم ترين اولويت هاي مغفول مانده مي پردازم که همانا "جمهوريت" نظام اسلامي است، ارزشی که رونق آن در شعارها و بر سر زبانها زياد است، اما در واقع، عمل صالحی است که مغفول مانده ي حکمرانی فعلی درکشور است. از روز اول شکل گيري انقلاب اسلامي، مردم و نقش آنان در حکمرانی، همواره جزو محکمات منويات بنيانگذار فقيد انقلاب اسلامي و رهبر فرزانه انقلاب بوده است. اما اين آموزه ها در رده های بعدي تبديل به ساختار و برنامه نشد. حال بايد اين سوال مهم را مطرح نمود: چه شد که اين مفهوم در بين برخی از نيروهای معتقد به انقلاب و نيز در طيف هايي از روشنفکران هر کدام به نحوي حذف شد، و همزمان هر دو نيز خود را نماينده جمهور مي نامند. جمهوري که در نظام حاکميتي فعلي چيزي جز صندوق راي 4 ساله و نهايتا راهپيمايي جشن انقلاب جايگاهي برايش تعبيه نشده است. در حالي که با مردمي طرف هستيم که تکيه گاه امامين انقلاب در همه عرصه هاي سخت بوده اند، صدها هزار شهيد تقديم به نظام و انقلاب کرده اند و زير همه فشارها با تمام توان مقاومت کرده و ايستاده اند. در دوران پرحادثه مجاهدت مردم برای پيروزي انقلاب، راجع به ورود و مشارکت مردم در همه شئون حاکميت گفتگوهاي فراواني در حوزه نظري شده است. علاوه بر گنجينه نظری مباني و ارزش هاي مرتبط با مشارکت اجتماعي مردم، اکنون و در طليعه پنجمين دهه از دوران پرافتخار نظام برآمده از انقلاب، تجربه زيستی ما ثابت کرده که هر کجا مردم وارد صحنه شدند با وجود تحمل همه سختي ها، کشور را از پرتگاه نجات داده اند. از جنگ تحميلي و جهاد سازندگي گرفته تا کرونا و دفاع از حرم و امنيت و اقتصاد. اين سرمايه آيا از بين رفته است؟!! آيا اين سرمايه ها اتفاقي به وجود آمده بود؟!! آيا ديگر هيچ راهي براي استفاده از اين ظرفيت عظيم نيست؟!!اگر جواب مثبت است پس چرا اين ظرفيت عظيم اين چنين مغفول مانده است؟!! راه برون رفت از چالش هاي پيش رو که گاه تا آستانه زير سوال بردن کارآمدی ساختارها کشدار می شود يک ضرورت اصلي دارد و آن هم حضور عموم مردم در همه عرصه هاي حاکميتي است و تا اين مهم اتفاق نيفتد آش همان آش است و کاسه همان کاسه. تقريبا همه مديران کشور در همه دولت ها دم از مردم و مردم گرايي زده و خود را حامي مردم مي دانند و هر گاه به مديران مراجعه شود و از آن ها پرسيده شود که چرا کاري براي مردمي سازي ساختار حاکميتي انجام نگرفته است به راحتي توپ را به زمين بازي مردم مي اندازد و مردم را مقصر جلوه مي دهند و طوماري از طرح هايي خصولتي که به اسم مردم و به کام شرکاي وابسته انجام شده است را به عنوان بيلان کاري ارائه مي دهند و در نهايت گوينده را متقاعد خواهند کرد که اين مردم هستند که مقصرند و نسبت به راهگشايي هاي دولتي بي رغبتند و عملکرد ضعيفي دارند!! اما در واقع بايد گفت مردم به خوبي کار نمايشي را از کار واقعي مي شناسند و لذاست که وقت و هزينه خود را در حرکات نمايشی اين مدير و آن مسئول به هدر نمي دهند. اما همچنان اميدوارند که روزي مسيري براي مشارکت واقعي باز شود و آنجاست که حماسه ها خلق مي کنند. که تا به امروز چنين بوده است. وقتي که مديران ما، پشت درهاي بسته بدون نظرخواهي از مردم و بدون اطلاع از ديدگاه مردم، براي آنان هر روز تصميمات خلق الساعه مي گيرند و هر ساعت زندگي مردم را دچار تلاطم مي کنند، مردم براي حفظ خود از اين تکانه ها مجبورند فاصله خود را از مسئولين حفظ کنند که مبادا صبحی بيدار بشوند و زندگيشان را به خاطر يک تصميم خلق الساعه غلط، بر باد رفته ببنيد. چطور مي شود توقع داشت مردم در وسط صحنه باشند در صورتي که پشت درهاي بسته تشخيص داده مي شود، پشت در هاي بسته تصميم گرفته مي شود و نهايتا در پشت در هاي بسته براي اجرا ابلاغ مي شود؟ و ما همچنان توقع داريم که مردم از طرح هاي ما حمايت کنند! باندهای قدرت، به مثابه غده های چرکينی در درون ساختار اجرايي، همان خوابی را که برای اسلاميت جمهوري اسلامي ديدند، برای جمهوريتش نيز می بينند. آنان شريعت را ابزار کار خود مي خواهند که اگر نياز شد برايشان مقبوليت ايجاد کند، خرابکاريشان را ماله بکشد و در نهايت از آسمان و زمين برايشان به نفع خودشان حمايت ايجاد کند. عينا همين نسخه را نيز براي جمهوريت مي پيچند. مردمي را مي خواهند که فقط تبعيت داشته باشند نه مطالبه. مردمی که در انتخابات، ليست های کذايي را سر دست بگيرند و به صندوق بيندازند ولی حق کوچکترين سوالی در مورد افراد ليست و نحوه بستن آن ليست به ذهنشان هم خطور نکند. باندهای قدرت چنين مردمی را می پسندند و در غيراين صورت مردم را موی دماغ خود می دانند. اين کاملا بر خلاف آن چيزی است که امامين انقلاب بارها و بارها آن را تبيين کرده اند. با چنين ديدگاهی نمي توان مردم را به مشارکت دعوت کرد. ديدگاهي که نقشي براي مردم نمي بيند و ساز کار مشخص و معقولی براي مشارکت مردم در تصميمات مهم ارائه نمی کند. حتي نمايندگان مردم که از مردم راي گرفتند هم پس از انتخابات هيچ سازکاري جز ديدار مردمي براي مشارکت مردم در طرح ها و لوايح ها ندارند و نهايتا تصميمات گاها رفاقتی به نام قانون به مردم تحميل مي شود، در حالي که نمايندگان قرار بود وکيل مردم باشند يعني از طرف مردم طرح ها را به سرانجام برسانند نه اينکه رئيس مردم باشند. مادام که که رويکرد ما مسئولين اينگونه باشد و تا زمانی که نگاه مسئولين به مردم نگاه قيم مابانه و تصدي گرايانه باشد و تا سازکاري برای مشارکت واقعی مردم در مديريت اجرايي تعبيه نشود نمي توان انتظار مشارکت جدي از مردم داشت. تاکنون هر کجا که مسئولين کار را خراب کردند و کشور را در آستانه بحرانی قرار دادند و تواني براي حل آن نداشتند اين خود مردم بودند که پا به ميدان گذاشتند و مشکل را حل کردند. يعني فعلا مردم در جايي که مسئولين عاجز مي شوند فرصت حضور و بروز دارند نه در عرصه هاي فرصت و پيشرفت و رشد. وقتي کارد به استخوان رسيد آنوقت مسئولين به اجبار مردم را در صحنه مشاهده مي کنند و وقتي غائله خوابيد دوباره تلاش مضاعف براي برگرداندن مردم به خانه هايشان شروع مي شود. راه حل چيست؟ بدون دسترسي به فناوري مشارکت مردمي نمي توان انتظار يک حرکت عمومي داشت. اينطور نيست همينکه ما معتقد به مردم هستيم و ديدار هاي مردمي زيادي مي رويم پس همه چيز مردمي خواهد شد. اين کار نياز به ايجاد سازکار متناسب با خود دارد. مقام معظم رهبری پيشران اصلي فناوري مشارکت عقول در حل مسائل را ايجاد حلقه هاي مياني مطرح کرده اند. پس از اين مشارکت عقول است که مي توان به حرکت جمعي و اجتماعي اثر بخش اميداوار بود. رهبر انقلاب در ششم شهريور 1401 در ديدار با دولت فعلي در مورد مشارکت مردمي ميفرمايند: شما [دولتتان را] ميگوييد «دولت مردمي»؛ دولت مردمي فقط به اين نيست که برويد ميان مردم؛ اين کار لازم است امّا کافي نيست؛ بايد بتوانيد مشارکت مردم را در کارهاي گوناگون و بخشهاي گوناگون جلب کنيد. من قبلاً هم يک وقتي گفته‌ام اين را ... که بنشينيد کيفيت جلب مشارکت مردم را برنامه‌ريزي کنيد، تعريف کنيد که چه جور ميشود مشارکت مردم را جلب کرد؛ چه در زمينه‌هاي مالي و اقتصادي، چه در زمينه‌هاي سياسي، چگونه ميشود از فکر مردم و از نظر مردم استفاده کرد در بخشهاي مختلف. اين برنامه‌ريزي ميخواهد. در اين نامه‌هاي گوناگوني که از طريق ارتباط مردمي يا غير آن به ما ميرسد، گاهي يک پيشنهادهايي هست که انسان ميبيند پيشنهادهاي بسيار خوبي است؛ يک آدمي که اصلاً نمي‌شناسيم چه کسي است، در يک موردي يک پيشنهادي دارد، يک نظري دارد ... گاهي بسيار کارگشا است. [ببينيد] چگونه ميتوانيم از اينها استفاده کنيم. بر همين منهاج، شوراي شهر شيراز نمي تواند بدون در نظر گرفتن عقول اجتماعي شهر و محلات شيراز براي مردم تصميم بگيرد. ما، به عنوان نمايندگان مردم، نيازمند استمداد از ظرفيت حلقه هاي مياني، متشکل از جوانان خوش فکر محلات براي پيگيري امور و مسائل محلي و همچنين حلقه هاي مياني براي پيگيري رصد و حل مسائل کلان شهري با تقسيمات موضوعي مثل فرهنگ، اقتصاد، سلامت و ديگر زيرمسايل مهم هستيم و البته بايد بدانيم مردم حرکات نمايشی را خيلی سريع تشخيص ميدهند و از آن کنار ميکشند. مردم زماني اين تغيير رويکرد را باور ميکنند که شورا و شهرداری آنان را در پنج لايه تشخيص مسئله، ارائه راه حل، تصميم، اجرا و در نهايت پشتيباني به رسميت بشناسند. در همين شورا و همين شهرداری، مثالهای ارزشمندی از مشارکت دادن مردم در امور قابل ذکر است. طرح رنگ آميزی و شاداب سازی ارتفاعات مسکونی محله های سعدی و ابيوردی، طرح نهضت کاشت نهال نارنج، و نيز راه اندازی زمين ورزشی محله زيبای سنگ سياه نمونه های موفق پاسخ درخوری است که مردم به طرح هايي داده اند که در آن مشارکت داده شده بودند. در پايان به طور خلاصه به برخي اقدامات ستادي که لازم است برای نيل به فناوری مشارکت عقول به اجرا گذاشته شود تقديم می گردد: - تبديل شوراهاي محلي به هيئت هاي انديشه ورز محلي با تزريق نيروهاي جوان انقلابي - ايجاد پايگاه رصد و پايش براي ارزيابي واقعي از توان هيئت هاي انديشه ورز محلي و فرا محلي - تهيه نظام مسائل اولويت دار شهر شيراز و روزامد کردن نظام مسائل - استفاده از ظرفيت دولت الکترونيک و دخيل کردن مردم از اين ظرفيت براي شهر شيراز - استفاده از کالبد تبليغي شهري براي ارتباط موثر و گفتگو با مردم در سطح معابر عمومي و محلات با طراحي هئيت هاي انديشه ورز محلي و شهري - استفاده از رسانه هاي جمعي براي گفتگو با مردم اميد است که شورای ششم و شهرداری برآمده از آن در اجرايي کردن اين طرح کوشا و موفق بوده و تاج افتخار انجام اين مهم را به نام خود به يادگار بگذارند.