نطق پیش از دستور مهدی نصیری قرقانی در جلسه 97 (1401/10/18)

سال جدید همزمان با شعار سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال‌آفرین» رنگ و بوی متفاوتی به خود گرفته و تلاش‌ها در راستای خلق آینده‌ای متکی بر دانش و فناوری را بین جامعه علمی و صنعتی کشور دو چندان نموده است. آینده ای که نوید ارتباطی عمیق و مستحکم بین دانشگاه با فضای جامعه و صنعت را می دهد و البته به بدنه حوزه‌های شهرداری خون تازه تزریق می‌شود. در یک دهه گذشته محوریت شعارهای سال بر پایه «اقتصاد و تولید» نامگذاری شده است و اکنون شاهد تبیین مستقیم جریان دانش‌بنیان در مأموریت‌های کشور هستیم. اقتصاد دانش بنیان یکی از محورهای اصلی در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که می‌تواند با افزایش بازدهی کار و سرمایه و همچنین گسترش تولید در کشور، رشد بهره‌وری اقتصادی را رقم بزند. لازمه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان نیز گسترش تولیدات مبتنی بر دانش و فناوری با مشارکت حداکثری و تقویت نقش مراکز و پهنه‌های علم و فناوری در کشور است. با تزریق فناوری و نوآوری به فضای صنعت، بهبود چرخه تولید و افزایش نرخ اشتغال در کشور اتفاق می‌افتد. شرکت‌های دانش‌بنیان، موسسات خصوصی یا تعاونی هستند که به منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در راستای گسترش اختراع و نوآوری و در نهایت تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان (به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوط) تشکیل می‌شود. هسته‌های فناوری شامل تیم‌هایی دارای ایده‌ی محوری همراه با طرح اولیه با مشخصات فنی و بررسی کلی بازار بوده و در پی راه اندازی کسب و کار خود و تاسیس شرکت هستند. در سال‌های گذشته شاهد خروج نخبه‌ها بودیم ولی چندیست که تیم‌ها و شرکت‌ها نیز خارج می‌شوند و این به معنای خروج سرمایه معنوی، انسانی و مالی است که باید جلوی آن گرفته شود. شهرداری نگرانی توانمندی علمی شرکت‌های دانش‌بنیان را نباید داشته باشد چرا که معاونت علمی ریاست جمهور به عنوان محور اصلی این زیست بوم نظارت های سختگیرانه‌ای دارد. در سال ۱۴۰۱ «قانون جهش تولید دانش بنیان» توسط مجلس اعلام شد و توسط ریاست محترم جمهور به کلیه دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است .بند الف ماده یک این قانون این عنوان را مطرح می‌کند که سالانه کلیه دستگاه‌های اجرایی موظفند فهرست اقلام راهبردی خود و نیز توانایی های فناورانه داخلی و خلأهای موجود کشور و برآورد ارزش و زنجیره‌های تامین هرکدام را با تعیین اولویت‌ها به شورای راهبردی فناوری‌ها و تولیدات دانش بنیان اعلام کنند. در تبصره ای که ذیل ماده ۱ وجود دارد موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی مجازند سالانه بخشی از درآمد و یا امکانات خود را برای تکمیل زنجیره ارزش و تولید اقلام راهبردی اولویت‌دار از طریق مشارکت و همکاری با شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری سرمایه گذاری و هزینه کنند‌. در بحث ضمانت نامه در ارتباط با شرکت‌های دانش‌بنیان، ضمانت‌نامه‌های صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق ضمانت صادرات و صندوق غیردولتی پژوهش و فناوری با رعایت اعتبار‌سنجی و رتبه‌سنجی هم جزو امتیازاتی است که قائل شده‌اند. در بخش دیگری از این قانون حمایتی در صورت درخواست شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان و واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک علم و فناوری مطالباتشان می‌تواند بر اساس تضمین معتبر فرآیند ارجاع کار انجام شود و موارد دیگری که در حوزه حمایتی است و شهرداری می‌تواند از این موارد استفاده کند. نمونه موفق این موضوع را در نمایشگاه محصولات دانش‌بنیان سازمان حمل و نقل ریلی شیراز شاهد بودیم که شامل ۵۳ محصول بود که به صورت دانش بنیان در سال‌های اخیر توسط این سازمان مورد استفاده قرار گرفته بود و همچنین نیازمندی‌های جدید این سازمان به شرکت‌های دانش‌بنیان اعلام شد که اگر کسی یا شرکتی می‌تواند چنین محصولی را تولید کند این سازمان مشتری آن محصول خواهد بود. ارزش درآمدی و کاهش هزینه‌ای که توسط شهرداری در سال‌های اخیر شده بود در بعضی موارد بیش از دو میلیون دلار بود. یعنی توجه ما به تولیدات دانش بنیان و بومی کردن محصولات می‌تواند کمک کند که هزینه‌هایمان به خصوص در جاهایی که واردات داریم بسیار کاهش پیدا کند. جذب منابع مالی استانی و ملی اختصاص داده شده به شرکت های دانش بنیان فقط از راه تعریف پروژه های نوآورانه و یا خرید محصولات فناورانه از این شرکت ها امکان پذیر است و باید شهرداری برنامه جدی در این زمینه داشته باشد. جذب منابع صندوق نوآوری و شکوفایی شیراز نسبت به کلان شهرهای دیگر و عدم مداخله شهرداری به عنوان سهامدار این صندوق در این سال‌ها جای بحث و تامل دارد که چرا این قصور صورت گرفته؟ حتی سهام شهرداری شیراز در این صندوق به زودی به یک سوم خواهد رسید. نه تنها استفاده نداشتیم در این سال‌ها بلکه کمکی هم به تقویت آن نکرده‌ایم. می بایست فعالیت‌ها و اقدامات دونده تازه‌نفس شهرداری شیراز یعنی مرکز نوآوری و فناوری مورد عنایت شهردار محترم و معاونین خود قرار گیرد و دستورات لازم به منظور تقویت و تثبیت فعالیت های مثبت آن مرکز بردارند و ضعف‌ها را برطرف کنند و تصمیمات و فعالیت‌های آن مرکز را به رسمیت بشناسند. معاونت علمی ریاست جمهور بعضاً ۵۰ درصد هزینه‌های سازمان‌هایی که از شرکت‌های دانش بنیان حمایت می‌کنند و محصولات آنان را خریداری میکنند را تقبل می‌کند. در حال حاضر مبلغ قابل توجهی از هزینه حمل و نقل هوشمند شهر اصفهان را معاونت علمی تقبل کرده است. چون به عنوان شهر اول پیشتاز بوده معاونت علمی نصف هزینه‌ها را تقبل کرده است. یا کارخانه نوآوری مشهد با حدود ۳ هزار هکتار فضا با کمک معاونت علمی تجهیز شده است و نیازسنجی‌های عمومی از طریق این مرکز اعلام می‌شود. در مقایسه با تهران، مشهد اصفهان و تبریز که جذب منابع مالی قابل توجهی دارند عملکرد شهرداری شیراز ضعیف و نمره منفی آن نشان از اولویت نبودن موضوعات نوآوری در بدنه شهرداری است. شهرداری شیراز با تاخیر زیاد نسبت به ایجاد مرکز نوآوری با حداقل فضا و امکانات و عدم حضور شهرداری به عنوان یک مهره تاثیر گذار و قدرتمند در اکوسیستم نوآوری شهر باعث عقب ماندگی کلانشهر شیراز در چرخه ایجاد شرکت‌های دانش بنیان و بهره‌وری مناسب از آن‌ها شده است. عدم جذب منابع مالی معاونت علمی ریاست جمهوری در جهت کمک به چرخه اقتصادی شرکت‌های فناور شهر شیراز بخشی از این عقب‌ماندگیست. شهرداری با ورود جدی‌تر در این عرصه نه تنها باعث جلوگیری از خروج نخبگان از شیراز به دیگر کلان‌شهرها می‌شود بلکه می‌تواند به پروژه های خاص و منحصر به فرد خود سرعت ببخشد و با هزینه های کمتر اهداف خود را محقق کند. در سالی که مقام معظم رهبری با عنوان دانش بنیان نامگذاری کرده‌اند باید دستگاه‌ها نگاه ویژه‌تری به این مسائل داشته باشند و فرصت خوبی است که شیراز این عقب ماندگی چندین ساله اکوسیستم نوآوری خود را برطرف کند و شهرداری به عنوان یک مشتری بالقوه محصولات نوآورانه نقش مهمی در تقویت این عرصه خواهد داشت. خواهش من این است که اول شهردار محترم در مجموعه شهرداری کلیه ادارات و معاونت‌های شهرداری را ملزم به توسعه بحث دانش بنیان کند و عملکرد سازمان حمل و نقل ریلی ادامه دار باشد و این کار خوب را اجازه ندهند متوقف شود. در کنارش از استاندار محترم تقاضامندم که کلیه مدیران در سال جاری گزارشی راجع به حمایت‌هایشان در راستای قانون حمایت از بحث دانش بنیان را گزارش کنند و همچنین فعالیت‌هایی را که در حوزه دانش‌بنیان وجود دارد در کلیه دستگاه‌های استانی داشته باشیم. آمارهای نگران‌کننده‌ای از جذب بودجه‌های معاونت علمی و بودجه هایی در راستای حمایت از دانش بنیان داریم که این نیاز را می‌طلبد که مسئولین مرتبط با این زمینه در استان فعالیت زیادی داشته باشند. در سال جاری ما فقط ۲۵ میلیارد تومان توسط ۶۵ شرکت استان فارس برای جذب دانش بنیان تسهیلات گرفتیم که بودجه کشوری چند ده برابر این مبلغ بوده است خواهشمندم این موضوع را هم از طریق استانداری بتوانیم پیگیری کنیم.