مهیا بودن شرایط زیستی در این جلگه منجر به استقرار اجتماعات بشری از چند هزار سال پیش تا کنون در آن شده است. کهن‌ترین شواهد مربوط به زندگی بشر در شیراز، در کاوش‌هایی که اخیراً در تپه پوستچی صورت پذیرفته یافت شده است. بر اساس این کاوش‌ها، در محوطه تپه تاریخی پوستچی شیراز آثاری مربوط به دوران شمس‌آباد و باکون قدیم و میانه کشف گردیده است که قدمت شیراز را به 7250 سال پیش بازمی‌گرداند. علاوه بر تپه پوستچی، تپه‌های شاه‌قلی‌بیگی و کوتاهی نیز قدمت پیش از تاریخ دارند. یافته‌های فرهنگی در سکونتگاه‌های مردمان پیش از تاریخ در ارتفاعات شرقی شیراز به ویژه کوه سعدی، نشانه‌ای دیگر از جایگاه این شهر در پیشینه حیات فرهنگی دارد.
در دوران تاریخی، جلگه شیراز به دلیل واقع شدن در نزدیکی شهرهای شاخص عیلامی و پایتخت‌های هخامنشی و ساسانی، میزبان آبادی‌های مهمی در روزگار باستان بوده است. در جنوب غربی شیراز، الواحی از 4000 هزار سال پیش به خط عیلامی به دست آمده که از مکانی به نام شی-را-ایز-ایز-ایش یاد می‌کند. در الواح گلی باروی تخت جمشید، آبادی 2500 ساله‌ی شیراز با نام باستانی شی-رازی-ایش جلوه‌گری می‌نماید. از روزگار هخامنشی، بقایای قلعه و چاهی تاریخی در شرق شیراز و بر فراز کوه سرسره سعدی وجود دارد که به چاه قلعه بندر مشهور است. در همان حوالی و در جوار بلوار نصر، قلعه باستانی دیگری قرار دارد که به تخت ابونصر شناخته می‌شود. کاوش‌های باستان‌شناسی این محوطه در دهه‌های پیشین، آثاری از دوران سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان را برای ما نمایان ساخته است. در 4 کیلومتری تخت ابونصر، آبگیری به نام برم دلک وجود دارد و بر فراز آن سه نقش برجسته از دوران ساسانی به چشم می‌خورد که یکی از آن‌ها متعلق به بهرام دوم ساسانی است. با فاصله اندکی از برم دلک، دست خضر واقع شده که بنا به اعتقاد مردم، نظرگاه حضرت خضر (ع) است، اما با کاوش‌های باستان‌شناسی در این نقطه یک پایه آتشدان از زمان ساسانی کشف گردیده که گویای آتشکده بودن آن است. علاوه بر شرق شیراز، در غرب این شهر نیز نقش برجسته دیگری متعلق به بهرام دوم ساسانی در گویم به چشم می‌خورد.
منبع: سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز