شاهچراغ (ع)

حضرت سيد امير احمد(علیه السلام) ملقب به شاهچراغ و سيدالسادات الاعاظم، فرزند بزرگوار امام موسي كاظم(علیه السلام) است. پسران امام هفتم علیه السلا م بنا به مشهور نوزده نفر می باشند. حضرت احمد بن موسی(علیهم ا السلام) و محمد بن موسی(علیهما السلام) از یک مادر که (( ام احمد)) خوانده میشد متولد گردیدند. در زمان خلافت مامون عباسی که قیام و نهضت سادات هاشمی و علوی به اوج خود رسیده بود و با زعامت و هدایت حضرت امام رضا(علیه السلام) اسلام راستین و حاکمیت الهی ترویج می شد ، مامون به منظور فرو نشاندن مبارزات انقلابی شیعیان و تحکیم خلافت متزلزل عباسی ولایتعهدی خود را به حضرت امام رضا(علیه السلام) تحمیل می نماید. و درپی نیرنگی در سال 202 ه.ق امام معصوم را مسموم و به شهادت می رساند. سپس در سوگ ایشان،‌ با ریا کاری به عزاداری می پردازد و جسد مطهر حضرت رضا(علیه السلام) را با احترام در کنار مدفن هارون الرشید قاتل امام موسی الکاظم(علیه السلام) دفن می نماید. حضرت احمد بن موسی(علیهما السلام) نیز در همین سنوات(198 تا 203 ه.ق) به همراه دو تن از برادرانش به نامهای محمد و حسین و گروه زیادی از برادرزادگان، خویشان و شیعیان، بالغ بر دو یا سه هزار نفر از طریق بصره عازم خراسان شدند و از هر شهر و دیاری که می گذشتند، بر تعداد همراهانشان افزوده می شد، به طوری که برخی از مورخان تعداد یاران احمد بن موسی(علیهما السلام) را نزدیک به پانزده هزار نفر ذکر کرده اند. خبر حرکت احمد بن موسی(علیهما السلام) توسط کارگزاران حکومتی به مامون رسید ، ‌به همه حکمرانان خود، دستور داد که: در هر کجا قافله بنی هاشم را یافتند، مانع از حرکت آنها شوند و آنها را به مدینه بازگردانند یا مقتول کنند حاکم فارس ((قتلغ خان)) مردی سفاک و خونریز بود. وی با لشکری انبوه از شهر خارج شد و در برابر کاروان احمد بن موسی(علیهما السلام) اردو زد.و پس از چندپیکارحضرت و جمعی از یارانش به شهادت رسیدندو بدن سید احمد در زیر توده های خاک، در محلی که هم اکنون مرقد و بارگاه اوست،‌ پنهان شد. هیچ کس از محل شهادت احمد بن موسی(علیهما السلام) آگاه نبود تا زمان مقرّب الدین مسعود بن بدر اتابکی که وی قبر آن حضرت را یافت و بر آن گنبدی ساخت. وی در توصیف جسد مبارک آن حضرت می افزاید، هنگامی که حضرت را رویت کردند، رنگ مبارک وی برنگشته و هیچ تغییری در بدن آن حضرت دیده نشده و کفن وی همچنان تازه مانده و از روی انگشتری وی که عبارت «العزّة‌ لله احمد بن موسی» بر آن نقش بود، وی را شناختند. معماری آستان اولین بنای حرم مطهّرحضرت شاهچراغ(ع) را به زمان عضدالدوله دیلمی فرزند حسن ملقب به رکن الدوله از سلاطین آل بویه نسبت می دهند. (338 تا 317 هـ.ق)تعمیرات بنای قبلی واضافه نمودن ابنیه جدید در زمان اتابکان فارس(623 تا 659 هـ.ق) به دستور امیر مقرب الدین مسعود بدر الدین وزیر اتابک ابوبکر سعد زنگی صورت گرفته است. بعداً در سال 912 هـ.ق توسط شاه اسماعیل صفوی تعمیراتی در بقعه مطهّره انجام می گیرد. در سال 1141 هـ.ق به دستور نادر شاه افشار تعمیرات بعدی صورت می گیرد. در زمان حسینعلی میرزا حاکم فارس(1239 هـ.ق) و فتحعلی شاه قاجار (1243 هـ.ق) مرمت و بازسازی می شود. آينه كاري سقف و ديوارهاي حرم نيز در سال 1305 ه.ق توسط استاد زين العابدين پايان يافته است. صحن مرکزی مستطیلی است به مساحت چهارده هزار متر مربع که در اطراف آن 162 غرفه در دو طبقه ساخته شده است. ضریح ضریح مطهّر تماماً از نقره ساخته شده و بالای آن با برگ های طلایی تزیین گردیده است. طول ضریح مطهّر 3.58 مــتر، عرض 2.26 متر و ارتفاع آن 2.92 متر می باشد. در داخل ضریح، روی مرقد مطهّر صندوقی بسیار زیبا از خاتم ساخته شده است. ستون های بدنه داخلی و سقف ضریح مطهّر با خاتم و چوب تزيين شده است. خاتم کاری داخل اين ضریح مطهّردر سال 1382 انجام شده،سابقاً قرآنی به خط کوفی که کتابتش را منسوب به حضرت حضرت علی(ع) می دانند و رقم آن حضرت را نیز دارد روی مرقد حضرت امام زاده احمد بن موسی(ع) قرار داشته و در به دوران حکومت حاج معتمد الدوله فرهاد میرزا به قطع آن قرآن، جعبه ای از خاتم ساخته و در آن محفظه نگاهداری گردد و در سال های اخیر از نظر حفاظت قرآن و جعبه خاتم هر دو را به موزه پارس سپردند. یک چارپایه بلند لوستر، چهار شاخه ای در داخل ضریح گذاشته شده و بعضی شب ها آن را روشن می کنند آیینه کاری دیوارهای شمالی و جنوبی (طرفین) ضریح در زمان سلطنت محمد شاه قاجار به سال 1257 هـ.ق صورت گرفته است. گنبد اولین گنبد بقعه مطهّر حضرت شاهچراغ (ع) در سال 623 هـ.ق در زمان اتبکان فارس به دستور امیر مقرب الدین مسعود بن بدرالدین وزیر اتبک ساخته شده است. در سال 745 هـ.ق در دوران آل مظفر، ملکه تاشی خاتون (مادر شاه ابو اسحاق) گنبد را تعمیرات اساسی می نماید. این گنبد هفتاد و دو ترک به عرض نود سانتی متر بوده است. در سال 1239هـ.ق زلزله ی شدیدی در شیراز به وقوع می پیوندد که باعث فرو ریختن بناهای بسیار از جمله گنبد و حرم حضرت شاهچراغ (ع) می شود. به دستور حسینعلی میرزا قاجار حاکم فارس، حرم را تعمیر و گنبدی جدید بنا می کنند. در سال 1379هـ.ق گنبد قدیمی برچیده می شود و گنبدی با اسکلت فلزی از آهن تهیه و بر روی پایه های گنبد سابق کار گذاشته می شود. وزن آهـــــن به کار رفته سی و شش تن است که یک دوم وزن گنبد سابق می باشد. سطح گنبد بیش از پانصد متر مربع وسعت دارد. ارتفاع آن 14 متر و حداکثر قطرش 14 متر می باشد. ساقه گنبد به ارتفاع 2.5 متر و مساحت 80 متر مربع، ارتفاع مقرنس 1.20 متر و مساحت 40 متر مربع است. طرح کاشی کاری گنبد معرق و در آن رنگ های مشکی، کرم، سبز، قهوه ای، زرد، سفید، فیروزه ای، لاجوردی و طلائی استــفاده شده است و نوع کاشی آن جسمی می باشد. گلدسته دارای دو گلدسته در شمال و جنوب ایوان است که ساختمان آن بتن آرمه می باشد ،گلدسته شمالی به اسماء الله مزین گردیده در حالی که بر گلدسته جدید اسامی ائمّه اطهار و القاب ایشان با ظرافت خاص نقش بسته است که این مهم توسط تولیت آستان مبارک طراحی شده است. . سر گلدسته حدوداً سه تن وزن دارد. اسکلت آن فلزی و با چوب و مس روکش شده است. این گلدسته از هشت ترک تشکیل که در هر ترک آن اسماء الله با قلمکاری و مینا کاری تزئین گردیده است. بالای ستون ها مقرنس و جــان پناه اطراف گلدسته از نرده چوبی با طرح گره 6 بند ساخته شده،ا رتفاع گلدسته تا زیر اتاق مؤذن 20.40 متر، با اتاق مؤذه 23.20 متر قطر پائین 2.2 متر قطر بالا 2.35 متر ارتفاع سر گلدسته 3.65 متر می باشد.. . درب های ورودی حرم مطهّر هفت درب ورودی اصلی در صحن مطهّر دارد. دو درب از سمت شمال (ورودی خواهران)، دو درب در سمت جنوب(ورودی برادران) و یک درب طلا ورودی از ایوان مطهّر و دو ورودی از ایوان مطهر که به تازگی ایجاد گردیده است. منبع: https://www.fafarschto.ir/att.html?ln=fa&at=100