علی بن حمزه (ع)

امامزاده علی بن حمزه (ع) از امامزاده های معروف در شیراز است که در جنوب دروازه قرآن نزدیک به دروازه اصفهان در جنب پل علی بن حمزه(ع) و در خیابانی که به نام حافظ موسوم است قرار گرفته است. اولین بار در زمان فرمانروایی عضدالدوله دیلمی(م.372-حک. 338ه.ق) بقعه وسیع و گنبدی به صورت کاربندی که در میان چهار تویزه قرار گرفته بود بر فراز قبر این امامزاده ساخته شد. در زمان حکومت صفویان نیز تعمیراتی بر روی بقعه و گنبد ای امامزاده صورت گرفت. در دوره زندیه (1163-1209ه.ق) نیز مراد خان و زکی خان زند(م1193ه.ق) آن را تعمیر کردند. در سال 1239 ه.ق پس از وقوع زلزله ای در شیراز ، بقعه مذکور صدماتی دید و حسینعلی میرزا فرمانفرما به سال 1239ه.ق عمارت کنونی را بنا کرد. بعد از آن در سال 1274ه.ق طهماسب میرزا مؤید الدوله آن را مرمت کرد. در بالای در ورودی بر روی قطعه سنگی ، ماده تاریخ مرمت بقعه نگاشته شده است: در زمان شاه غازی ناصرالدین پادشاه آن که شاهان را بود ایوان جاهش سجده گاه حکمران ملک ج و جام شهزاده طهماسب که هست هم مؤید ملک را و هم مؤید از اله داد فرمان تا کنند این گنبد عالی که هست پایه اش بر پشت ماهی، سایه اش بر روی ماه حبذا زاین گنبد و دیوان عالی کاندر او زاده موسی ابن جعفر ساخته آرامگاه سال تاریخش "همایون" جست از پیر خرد گفت: احسنت ای سخندان شاعر با فرّ و جاه برفزا بر دومین مصراع زیب آن گاه گو برفراز آسمان شد پایه این بارگاه(1274) ضلع غربی و در ورودی بقعه به خیابان متصل است و به وسیله هشتی گنبددار متصل به دالانی وارد محوطه وسیع آن می شوند . در ورودی چوبی است و منبت کاری شده است و بر فراز آن کتیبه ای سنگی به طول 3 متر و عرض 80 سانتی متر به خط ثلث وجود دارد که ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری آن را نوشته است: «قیل لابراهیم علیه السلام: بما اتخذک الله خلیلا- قال ما تغدیت و ماتشبعت الاّمع الضیف- کتبه ابراهیم سلطان». ساختمان بقعه شامل حرم وسیع و آیینه کاری شده ای در دیوار و سقف است که تا ارتفاع یک متری ازاره هایی از سنگ مرمر دارد. در ضلع شمالی ساختمان، مرقد علی بن حمزه(ع) درون ضریحی از چوب و خاتم و فولاد قرار دارد و بر فراز آن گنبدی فیروزه ای رنگ دیده می شود. در طرفین حرم و در قسمت پایین آن یک راهرو و یک اتاق قرار دارد و در بخش بالایی آن دو گوشواره وجود دارد. در دو طرف بقعه نیز دو گلدسته نمایان است. در اطراف بقعه ،گورستان وسیعی به نام «جوان آباد» وجود داشته است. در سال 1305 که کار ساخت و ساز «هنرستان فارس» آغاز شد، قسمت جنوبی آن مسطح شد و قبر رحیم خان زند(م1191) فرزند کریم خان زند همراه با قبر یکی دیگر از فرزندان کریم خان که در سال 1185 فوت کرده بود جزء یکی از اتاق های این مدرسه درآمد و سمت شمالی آن نیز به باغ ملی تبدیل شد. در حیاط این امامزاده چندتن از پادشاهان آل بویه نیز دفن شده بودند که اکنون از قبر آنان اثری نیست. از میان آنها می توان به عمادالدوله علی(م339ه.ق) رکن الدوله حسن(م366ه.ق) اشاره نمود. حیاط این امامزاده هم اینک پوشیده از قبرهای جدید و قدیمی است که حوضی کوچک در میان آن قرار دارد و دیواره های بیرونی، دارای تزئینات معقلی و معرق است و دیواره های داخلی ، طاق نماست. بقعه امامزاده علی بن حمزه (ع) در تاریخ 20/1/1345 با شماره 534 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مرجع : https://www.fafarschto.ir/att.html?ln=fa&at=102