مسجد شهدا

مسجد نو که در قدیم آن را مسجد اتابک نیز می نامیدند، پس از مسجد جامع، کهن ترین مسجد شیراز است که در خیابان احمدی و در مقابل حرم مطهر شاهچراغ(ع) واقع شده و یکی از بزرگترین مساجد ایران محسوب می شود. این مسجد در سال 598ه.ق به دستور اتابک سعد بن زنگی فارس ساخته شد و در سال 615ه.ق به اتمام رسید. مسجد نو در ابتدا اندرونی اتابک محسوب می شد که به شکرانه بهبودی فرزندش از یک بیماری سخت، آن را به مسجد تبدیل کرد. این مسجد پس از احداث در سال های 1183 و 1269ه.ق بر اثر زلززه ویران گردید و مجدداً ساخته شد و به همین جهت نیز به مسجد نو شهرت یافت. این مسجد که جزء مساجد چهار ایوانی است که در گذشته شبستانی بوده، پس از آن چند دهانه از شبستان های آن را برداشته و ایوان ساخته اند، دارای صحن بسیار وسیعی به ابعاد 90×170 متر است. در وسط صحن، حوض بسیار بزرگی ساخته شده که قبلاً از آب خیرات معین الدین مشروب می شد. در وسط قسمت جنوبی، ایوان بلندی ساخته شده که دارای شبستانی با 22 ستون سنگی به ارتفاع 5/2 متر می باشد و محراب در پشت آن قرار دارد. همچنین طاق بزرگی در این قسمت ساخته شده که پیشانی آن با کاشی معرق کاری شده است. در داخل طاق کتیبه ای از آیات قرآن به خط ثلث وجود دارد. قسمت شمالی مسجد نیز قرینه قسمت جنوبی ساخته شده است. در دو طرف طاق این قسمت رواقی با 12 طاق نمای آجری قرار گرفته است. در جلو حریم مسجد با کاشی های رنگین، نقش هایی از ترنج و گل و بوته نقش شده و بر بالای حریم مسجد قرار گرفته بوده که اکنون بسیاری از قسمت های آن از بین رفته و فقط نام «ناصر الدین شاه قاجار» باقی مانده است. مسجد نو در اثر زلزله های متعدد آسیب دیده است. در سال 859ه.ق خواجه سعد الدین شیرازی ملقب به شاه نوازخان از وزرای دکن آن را تعمیر کرد. همچنین در زمان شاه سلطان حسین صفوی تعمیرات مفصلی در آن به عمل آمد و در سال 1183ه.ق صادق خان زند قسمتی از آن را مرمت کرد. همچنین در فاصله سال های 1271 تا 1301 حاجی میرزا علی اکبر قوام الملک و فرزندش فتحعلی خان آن را تعمیر کردند. آخرین بار در سال 1350 حاج باقر بهبهانی هزینه تعمیر آن را پرداخت کرد و معین الشریعه واعظ استهباناتی آن را تعمیر نمود. از حاج معظم که مسمی است به باقر شد بارگه مسجد نو، مسجد نوساز بنوشت فقیر از پی تاریخ بدین در شد بارگه مسجد نو قبلة شیراز (فقیر 1350) در سال های اخیر نیز تعمیراتی توسط سازمان میراث فرهنگی و ادارة کل اوقاف و امور خیریه با هماهنگی ستاد نماز جمعه در آن صورت گرفته است. مسجد نو در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی محل برگزاری نماز جمعه بوده و اینک نیز پس از وقفه ده ساله ای، مجدداً محل برگزاری نماز جمعه شیراز است. این مسجد در تاریخ 15/10/1310 با شماره 73 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. مرجع : https://www.fafarschto.ir/att.html?ln=fa&at=104