آرامگاه عبد الله خفیف

ابوعبدالله محمدبن خفیف(د.371ق) معروف به شیخ کبیر، از عارفان و مشایخ بزرگ صوفیه و مؤسس سلسله خفیفییه است. طریقت وی بر مجاهدت بوده و پیوسته به ریاضت های سخت و طاعات و عبادات می پرداخته. عرفان وی از نظر عملی با زهد و ریاضت و در عین حال التزام به احکام و فرایض دینی همراه بوده و از لحاظ نظری و فکری اساس آن بر تطبیق طریقت با شریعت بوده است. وی در شیراز نزد ابوالعباس احمد بن یحیی، مؤئل جصّاص و جعفر حذّاء به کسب علوم عرفانی پرداخت. به حجاز، عراق، شام و فلسطین سفر نمود و چند بار به سفر حج رفت. پس از آن در شیراز اقامت گزید و به تعلیم و ارشاد طالبان و مریدان پرداخت. آرامگاه وی در محله در شاهزاده، در پشت بازار وکیل و در کنار آب انبار وکیل واقع شده است. آرامگاه او در خانقاهی که در سال 371ه. ساخته شده ، قرار دارد. در قرون گذشته مزار شیخ در محوطه وسیعی بوده که زمانی خانقاه و زمانی گورستان بوده است. در قرن 6ه.ق زنگی بن موردود(حک.566ه.ق) آرامگاه شیخ را مجدداً ساخت و چند قطعه زمین را بر آن وقف کرد. در زمان کریم خان زند(حک1162-1193) گورستان خفیف و قسمتی از خانقاه مسطح شد و به میدان توپخانه و بازار و ارگ تبدیل شد و فقط قبر شیخ در کوچه پشت میدان توپخانه در اتاق کوچکی باقی ماند و بر سر قبرش نیز حجره کوچکی ساخته شد. پس از اینکه در دوره پهلوی قسمتی از میدان توپخانه را برای ساختن دبیرستان شاپور اختصاص دادند، خانقاه شیخ در شمال شرقی مدرسه واقع شد و تنها راه ورود به آن کوچه ای در شمال بازار وکیل بود. در سال 1337 تعمیراتی از سوی اداره باستان شناسی فارس در آن صورت گرفت. اتاقی که سنگ قبر شیخ در آن قرار داشت، حدود 30 سانتی متر بالا آورده شد و با کاشی فیروزه ای فرش گردید. همچنین برای تهویه فضا و روشنایی اتاق، پنجره ای نصب کردند و کف اتاق ورودی را با کاشی های سیمانی پوشاندند. برای ورود به مقبره نیز در محکم و مناسب نصب کردند. نقشه ساختمان جدید توسط مهندس فرزان مهر و زیر نظر مهندس فروغی تهیه و طرح ریزی شده بود. هم اینک سطح مقبره شیخ در حدود 45 سانتی متر بالا آمده و طول و عرض یکسان به اندازه 140 سانتی متر دارد. ساختمان جدید آجری که بر فراز آرامگاه واقع شده ، سه پله از سطح زمین بالاتر است. در کنار ورودی نیز بنایی آجری وجو دارد که کتابخانه این بناست و عمود بر آن نیز در جبهه مقابل ورودی دو اتاق وجود دارد که متعلق به نگهبان بناست. در دو سوی آرامگاه دو باغچه وجود دارد که فضای میان آنها راهی است که به آرامگاه ختم می شود. در کنار در اتاق نگهبانی، در ضلع غربی، ایوانی با چند رواق وجود دارد که در یکی از آنها یک محراب سنگی وجود دارد. بر اساس اطلاعات تذکره ها، اشخاصی که در اطراف آرامگاه ابوعبدالله خفیف به خاک سپرده شده بودند، عبارتند از: شیخ حسین بن محمدبن احمد معروف به بازیار(391) ، شیخ ابی احمد فضل بن محمد معروف به ابی احمد کبیر(377م)، شیخ ابی احمد فضل بن علی معروف به ابی احمد ضغیر (384) که هم اینک اثری از آنها نیست. ابن خفیف صاحب تألیفاتی است که برخی آن را شامل تألیفات مفصل و تألیفات مختصر می دانند. تألیفات مفصل وی عبارتند از: شرف الفقر، جامع ارشاد، الاستذکار، الفصول فی الاصول، المنطعین، الجوع و ترک الشهوات ، لبس المرقعات، الاعانه، اختلاف الناس فی الروح، المعراج، الرد علی ابن سالم، الرد علی بن زینان، الاعتقاد، المنهج فی الفقه. تألیفات مختصر وی عبارتند از: الاقتصاد، اللوامع، المفردات، المشیخه، فضل التصوف، الفرق بین التقوی و التصوف، الاستدراج و الاندراج، الجمع و التفرقه ، بلوی الانبیاء، المحبه، الوّد و الالفۀ، رسائل علی بن سهل ، السماع و معرفۀ الزوال. آن چه که هم اینک از آثار وی در دست می باشد، دو رساله کوتاه است به نام های «وصیۀ ابن خفیف» و «معتقد ابن خفیف» که به چاپ رسیده است. نسخه ای از کتاب«الاقتصاد» وی نیز در کتابخانه پرتو پاشا ترکیه موجود است. شرحی از کتاب« معتقد ابن خفیف» نیز با عنوان «الفوائد العماریه فی القواعد الاعتقادیه» در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران وجود دارد. مرجع : https://www.fafarschto.ir/att.html?ln=fa&at=99