گهواره دید

گهواره دید یا گنبد عضد بر فراز کوه چهل مقام شیراز، در دره تنگ قرآن بر فراز کوه جانب شرقی آن، مشرف به تنگ الله اکبر و در مقابل آرامگاه خواجوی کرمانی، چهار طاقی با چهار ستون وجود دارد که بر فراز آن گنبدی مخروطی شکل وجود دارد و برخی آن را گهواره دید و یا گهواره دیو می خوانند. این بنا توسط عضد الدوله دیلمی (337-372ه.ق) به جهت تسلط بر معبر ورودی شهر، برای حفاظت از شهر و دیده بانی نگهبانان و نیز روشن کردن آتش و علامت دادن در دوران گذشته، از سنگ تراش نخورده و ساروج ساخته شد. در چهار ضلع این طاق، چهار درگاه وجود دارد، هر ضلع آن دارای 4 متر عرض و 4 متر طول و 3 متر ارتفاع است. ارتفاع گنبد نیز سه متر و نیم می باشد. بنای کلی این گهواره، برگرفته شده از چهارطاقیهای دوره ساسانی است. هم اکنون، در کوهپایه کوه چهل مقام از جانب شهرداری شیراز بوستان کوهپایه احداث شده است و حد فاصل بوستان تا گنبد عضد نیز پلکانی جهت سهولت رفت و آمد، ساخته شده است. این بنا پس از انقلاب اسلامی مرمت شد و در تاریخ 5/10/1352 با شماره 961 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مرجع : https://www.fafarschto.ir/att.html?ln=fa&at=11